Na samym początku tego artykułu chciałbym wytłumaczyć dlaczego doszło do powstania Einsatzgruppen. Głównymi inicjatorami całego przedsięwzięcia byli Himmler i Hitler jednak czy pomysł wziął się tylko od nich ? Istnieje na ten temat wiele tez. Zaczniemy od podłoża jakim był naród niemiecki. Pierwszym najciekawszym czynnikiem jest nacjonalizm. Jak mogliśmy zauważyć na wielu przypadkach w wypadku Niemiec bardzo silny. Według niektórych teorii jest on tak agresywny ponieważ bazuje na początkowym poczuciu niższości narodu - przez setki lat rozdrobnienia państwa, które wreszcie zostało zjednoczone. Niższość tą spotęgowała porażka w 1918 roku. Niemcy doznali wtedy słynnego Dolch stoss - noża wbitego w plecy. Kraj miał dosyć małe zniszczenia więc to nasuwało różne myśli. Mieszkańcy tego kraju pamiętali jak dobrze im było za czasów Cesarstwa. Już po I wojnie światowej zaczął powoli budować się nacjonalizm ofensywny, który Hitler podburzył.

Kolejnym elementem jest pangermanizm. Zakładał on, że państwo niemieckie powinno się zjednoczyć ze wszystkimi innymi państwami germańskimi i mieć odpowiednią pozycję w Europie. Rozwijał się on w czasach pokoju jak i w wojny. Dalej mamy skłonności do wojny. W 1914 roku w wielu szkołach były obrazy Wilhelma II który chciał "trzymać cały świat na ostrzu swojej szpady" a armia zawsze zajmowała specjalne miejsce nawet po I wojnie światowej. Żołnierze byli szanowani w społeczeństwie. W czasie II wojny światowej całe społeczeństwo pomagało w wojnie. Ludzie byli szkoleni ale także wszyscy przykładali się ekonomicznie. Rasizm i antysemityzm. Antysemityzm rozwijał się głównie w Austrii (a miał podłoże ponieważ wtedy była wielonarodowa). Oczywiście nie zapominajmy, że Hitler był Austriakiem i miał do niego dostęp. Jak wiadomo antysemityzm był jednym z filarów polityki Hitlera, to dawało mu pretekst do zrzucania winy za niektóre wydarzenia jak i niepowodzenia Niemiec na żydów.

Rasizm dominował nawet w podręcznikach szkolnych sprzed 1914 roku. Hierarchia ras była dobrze znana Niemcom jak i Austriakom. Wyższość german także doskonale przyjęła się w społeczeństwie. Łatwo przecież można znaleźć coś na ten temat. Na przykład książka "fundamenty XIX wieku" napisana przez Houstona Stewarta Chamberlaina która mówi o wyższości intelektualnej rasy germańskiej i potrzebie zachowania czystości krwi. Teraz należy zająć się psychiką całego narodu. Oczywiście zawsze występowało zamiłowanie do porządku. Militaryzm też nie był przypadkowy. Bezdyskusyjne podporządkowanie się rozkazowi i teoria według której jednostka się nie liczy, liczy się zbiorowość zawsze towarzyszyły niemieckiej psychice. I na koniec specjalny gorliwy stosunek do pracy, z którego Niemcy zawsze byli znani.

Olbrzymi wpływ na powstanie Einsatzgruppen miał także sam Hitler. Wypadałoby tu zająć się całym procesem jakiemu został poddany naród przed jak i w czasie jego rządów. Partia do której wstąpił a potem i przewodniczył trafiła w serca Niemców. Mocne nacjonalistyczne ale i proste hasła, zamierzony ekspansjonizm i wola przywrócenia Niemcom potęgi, negatywne nastawienie do tego co obce i mogące zaszkodzić krajowi. Widowiskowe defilady, członkowie partii z wojskowym posłuszeństwem wykonujący rozkazy. To przyciągało uwagę Niemców. Nic więc dziwnego, że gdy NSDAP wygrało i Hitler został kanclerzem ludzie sami sobie narzucili totalitaryzm. Zniknęło bezrobocie, kraj szybko rozwinął się więc rosło poparcie wodza...

Przejdziemy teraz to historii Einsatzgruppen. Sama nazwa "Einsatzgruppen" znaczy grupy operacyjne. Można nazwać je specyficzną "policją" która podążała za armiami i likwidowała wszystkich "przeciwników politycznych" Niemiec (żydów, ludzi rasy żółtej, cyganów, bolszewickich działaczy). Większość jednostek powstawała w porozumieniu Heydricha i Wagnera (szefa policji). Pierwsze oddziały powstały już w 1938 roku. Komando "Osterreich" posuwało się za oddziałami Wehrmachtu w Austrii. Dowódcą był Franz Six. Komando istniało 10 dni i nie dopuściło się masowych zbrodni. Kolejne Einsatzgruppen (cała nazwa to Einsatzgruppen der Geheimstatspolizei und der SD- Reichsfuhrer SS) powstały 15 marca 1938. Były to "Dresden" pod dowództwem Stahleckera i "Wien" - Josta. Na terytorium samych Czech działały einsatzgruppen "Prag" i "Brunn". Idąc dalej po podbiciu Polski na jej terenie działało sześć grup operacyjnych (16 kommand). Pięć z nich posuwało się za armiami a jedna działała tylko w okolicach Poznania.

Właściwych grup operacyjnych (czyli te z terenu ZSRR) było 4. Oznaczone literami A, B, C, D. Dowódcą grupy A był Heinz Jost - Brigadenfuhrer SS (w 1942 zastąpił go Stahlecker). Grupa A posuwała się po terenie Litwy Estonii i Łotwy. Tu doszło także do największych masakr. W Kownie zginęło 10 tys. ludzi. Grupą B dowodził Erick Naumann także Brigadefuhrer SS. Podążała ona po terenach Ukrainy i Białorusi. Dowódcą grupy C był Otto Rasch również Brigadenfuhrer SS. Posuwała się ona centralnym wschodem. Wreszcie Einsatzgruppen D, którą dowodził Gruppenfuhrer SS Otto Ohlendorf, południowa Ukraina, Kaukaz i Krym. Co ciekawe dowódcy mieli wyższe wykształcenie (często studia prawnicze i ekonomiczne). W czasie badań prowadzonych przez psychologów na oprawcach nie stwierdzono prawie żadnych chorób psychicznych. Osoby na stanowiskach dowódczych były według psychologów agresywne i nieczułe na cierpienia ludzi.

Każda grupa składała się od 500 do 1000 ludzi. 4 grupy są odpowiedzialne za śmierć około 1 250 000 osób (1941 - 398 000, 1942 - 441 000, 1943 - 234 000, 1944 - 126 000, 1945 - 51 000). Masakry odbywały się zazwyczaj na parę sposobów. Najpierw trzeba było zgromadzić ludzi w danym miejscu i przewieźć na miejsce egzekucji (aby nie zastraszyć ludności egzekucje odbywały się pod wsią czy miastem). Ludność była pomocna ponieważ myślała, że Niemcy wyswobadzają ją spod bolszewickiej okupacji. Żydów często wydawano przez antysemityzm, który był w Rosji bardzo rozpowszechniony już za czasów caratu. Ludzie często pomagali Niemcom w samych egzekucjach. Podobno w sposób okrutny znęcali się i trzeba było ich często pilnować. Aby zgromadzić ludzi często robiono to przez starszych (jeśli chodzi o żydów), spisywano listę. Ci ludzie mieli dostać prace lub zostać wywiezieni ze względu na jakieś niebezpieczeństwo (grożące od strony frontu). Kolejnym sposobem dobrze znanym było rozwieszanie plakatów z nazwiskami przyszłych ofiar.

Trzeba także wspomnieć o grabieżach - zabierano wszystkie kosztowności i ubrania na zimę. Rozstrzeliwano po maksymalnie 15 osób. Robił to pluton egzekucyjny z odległości około 10 metrów. Ofiary zakopywano w dołach, które często były kopane właśnie przez nie same. Oczywiście zdarzały się odstępstwa od tej reguły. Była także metoda zabijania w ciężarówkach do których były odprowadzane spaliny. Ofiary przez to dusiły się. Do największych masakr należały : Babi Jar gdzie zabito 34 tys. ludzi, Odessa 35 tys. , Charków 14 tys. , Lwów 7 tys.

Proces Einsatzgruppen rozpoczął się 15 września 1947 roku. Oskarżono łącznie 22 osoby. Na czele trybunału Wojskowego II A stanął Michael Mussmano. W skład zespołu prokuratorskiego wchodzili Telford Taylor i jego asystenci - James Mac Haney, Benjamin Ferenez, James Heath. Sprawozdanie z rospraw liczy 7000 stron. Argumenty obrony. Obrońcy opierali się głównie na charakterze wojny prowadzonej z ZSRR i podzielonej odpowiedzialności. Wyroki w procesie:

Kara śmierci wykonana:

Otto Ohlendorf

Erick Naumann

Paul Blobel

Werner Braune

Kara śmierci orzeczona i zmieniona na dożywocie:

Ernst Biberstein

Walter Haensch

Mathias Sandberger

Adolf Ott

Waldemar Klingelhofer

Kara śmierci orzeczona i zmieniona na:

Walther Blume 25 lat

Eugen Steimbert 20 lat

Wili Seibert 15 lat

Heinz Schubert 10 lat

W wyniku złagodzenia kar wszyscy skazani zostali wypuszczeni do roku 1960.




Otto Ohlendorf - Gruppenfuhrer SS (SD, dowódca grupy D)

Heinz Jost - Brigadefuhrer SS (SD, dowódca grupy A)

Erick Naumann - Brigadefuhrer SS (SD, dowódca grupy B)

Otto Rasch - Brigadefuhrer SD (Gestapo, dowódca Grupy C)

Erwin Schulz - Brigadefuhrer SS (Gestapo, dowódca EK 5 /grupa C/)

Franz Six - Brigadenfyhrer SS (SD, Dowódca Vorkomando Moscou /grupa B/)

Paul Blobel -Standartenfuhrer SS (SD, dowódca EK 4a /grupa C/)

Walter Blume - Standartenfuhrer SS (SD, Dowódca SK 7a /grupa B/)

Martin Sandberger - Standartenfuhrer SS (SD, Dowódca SK 1 a /grupa A/)

Eugen Steimle - Standartenfuhrer SS (SD, Dowódca SK 7 /grupa B/ potem dowódca SK 4a /grupa C/)

Ernst Biberstein - Obersturmbannfuhrer SS (SD, Dowódca EK 6 /grupa C/)

Werner Braune - Obersturmbannfuhrer SS (Gestapo, Dowódca EK 11b /grupa D/)

Walter Haensch - Obersturmbannfuhrer SS (SD, Dowódca EK 4b /grupa D/)

Gustav Nosske - Obersturmbannfuhrer SS (Gestapo, Dowódca EK 12 /grupa D/)

Adolf Ott - Obersturmbannfuhrer SS (SD, Dowódca SK 7b /grupa B/)

Eduard Strauch - Obersturmbannfuhrer SS (SD, Dowódca EK 2 /grupa A/)

Emile Haussmann - Sturbannfuhrer SS (SD, Dowódca EK 12 /grupa D/)

Waldemar Klingelhofel - Sturmbannfuhrer SS (SD, Dowódca SK 7b /brupa B/)

Lothar Fendler - Sturmbannfuhrer SS (SD, Adiutant Standartenfuhrera SS Blobela)

Waldemar von Radetzky - Haupsturmfuhrer SS (SD, Adiutant Standartenfuhrera SS Steimlego)

Felix Ruehl - Hauptsturmfuhrer SS (Gestapo, Szef SK 10b /grupa D/)

Mathias Graf - Untersturmfuhrer SS (SD, Adiutant szefa EK 4 /grupa C/)

Heinz Schubert - Untersturmfuhrer SS (SD, Oficer /grupa C/)




rok 1941

Żydzi - 383 000

Cyganie - 9000

Polityczni - 6000

rok 1942

Żydzi - 408 000

Cyganie - 17000

Polityczni - 16000

rok 1943

Żydzi - 140 000

Cyganie - 82 000

Polityczni - 12 000

rok 1944

Żydzi - 60 000

Cyganie - 60 000

Polityczni - 6000

rok 1944

Żydzi - 40 000

Cyganie - 10 000

Polityczni - 1000 dodaj komentarz »