Obozy Koncentracyjne » Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem
Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem


Do roku 1941 miejscowość Chełmno nad Nerem była niczym nie wyróżniającą się osadą na terenie Kraju Warty. Zmieniło się to jednak z chwilą, gdy nazistowskie władze zadecydowały, iż powstanie tu obóz zagłady. Istniał on do roku 1945. Miejsce zagłady było położone na odludziu by nie było widać tego, co się tam dzieje. Mordowano tam głównie ludność pochodzenia romskiego jak również żydowskiego. Cała załoga liczyła tylko 120 do 130 ludzi. Szefami obozu koncentracyjnego byli: Herbert Lange do roku 1942 roku oraz Hans Bothmann.

Liczba ofiar tego obozu jest szacowana od 150 tysięcy do nawet 250 tysięcy ludzi. Więźniowie, cechujący się dobrą siłą fizyczną oraz psychiką byli włączani w proces zabijania i byli przydzielani do tak zwanego Waldkommanda. Ci zaś, którzy nie wytrzymywali masowych morderstw i załamywali się byli natychmiast unicestwiani by nie pozostawić żadnego śladu zbrodniczej działalności. Oprócz Waldkommanda istniało tak zwane Hauskommando. Zajmowało się ono ,,lżejszą pracą”- sortowaniem, rozdzielaniem ubrań oraz rzeczy osobistych więźniów. Więźniowie musieli pracować szybko. Nikt postronny nie mógł zobaczyć ich działalności. Członkowie tego komanda byli szybko unicestwiani, by zrobić miejsce następnym więźniom.

Nie wielu ludziom udało się uciec z obozu. Oprócz komór gazowych istniały ciężarówki z gazem które miały mordować więźniów obozu poza jego terenem. Uśmiercanie więźniów można podzielić na dwa okresy:
Pierwszy okres trwał od grudnia 1941 roku do marca/kwietnia 1943 gdy władze nazistowskie podjęły decyzję o likwidacji obozu. Ofiary mordowano przy pomocy gazu spalinowego, lub w komorach gazowych. Zwłok nie palono w krematoriach lecz grzebano w Lesie Rzuchowskim. Mordowano w tym okresie przede wszystkim: Żydów z Wielkopolski oraz Romów z Łodzi jak również Polaków. Krematoria zaczęły być używane dopiero wówczas gdy wzrosło zagrożenie epidemiologiczne spowodowane rozkładającymi się ciałami.

Drugi okres trwał od 1944 do stycznia 1945 roku- eksterminacja była prowadzona w Lesie Rzuchowskim Mordowano głównie Żydów z Łodzi. Ewakuacja obozu rozpoczęła się w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku, gdy SS- mani zaczęli zabijać ostatnich więźniów. Wówczas osadzeni wszczęli bunt, zabijając kilku strażników. SS- mani szybko rozprawili się z buntownikami podpalając spichlerz w którym schronili się więźniowie.

Niewielu oprawców udało się osądzić, liczba szacowana jest wstępnie, na około 17 osób. Jeśli już byli skazywani to dostawali śmiesznie małe kary za swoje zbrodnie. Wielu nie udało się odnaleźć i osądzić, pomimo podejmowanych prób.
Pamięć o ofiarach została upamiętniona przez wybudowanie niewielkiego muzeum na terenie dawnego obozu oraz upamiętnienie ofiar w Lesie Rzuchowskim.

Polecam
Ośrodek zagłady Żydów w Chełmnie nad Nerem w świetle najnowszych badań. Materiały z sesji naukowej., Muzeum Okręgowe w Koninie, 6-7 września 2004
Das Todeslager Chełmno Kulmhof, Wallstein 2007


Autor: Arek Sieruga dodaj komentarz »
Copyright © 2006-2024 Vaterland.pl