23.05.1900 - 16.10.1946

Hans Michael Frank urodził się 23 maja 1900 roku w Karlsruhe w rodzinie o niemieckich tradycjach urzędniczo inteligenckich, jego ojciec był prawnikiem, a matka pochodziła z rodziny kupieckiej, dzieciństwo spędził w kilku miastach południowych Niemiec, uczęszczał do gimnazjum w Monachium, gdzie już jako młody chłopak interesował się polityką i nacjonalistycznymi środowiskami studenckimi.

W 1917 roku, pod koniec pierwszej wojny światowej, jako ochotnik wstąpił do armii niemieckiej, służył krótko na froncie zachodnim, po zawieszeniu broni w 1918 roku związał się z oddziałami paramilitarnymi typu Freikorps, które brały udział w walkach przeciw rewolucji i ruchom lewicowym w Niemczech, po demobilizacji podjął studia prawnicze na uniwersytetach w Monachium, Kilonii i Würzburgu, ukończył je egzaminem państwowym i rozpoczął praktykę jako adwokat, od początku wiązał swoją karierę prawniczą z działalnością polityczną po stronie skrajnej prawicy.

W pierwszej połowie lat dwudziestych Frank wstąpił do NSDAP, brał udział w puczu monachijskim w listopadzie 1923 roku, który zakończył się niepowodzeniem i aresztowaniem wielu przywódców partii, po wznowieniu działalności NSDAP po 1925 roku stał się jednym z głównych prawników ruchu, specjalizował się w obronie nazistowskich działaczy oskarżanych o przemoc polityczną, w licznych procesach występował jako adwokat NSDAP, stopniowo zdobywając reputację lojalnego obrońcy partii i przydatnego jej narzędzia w walce z wymiarem sprawiedliwości Republiki Weimarskiej.

W 1927 roku Frank zaczął regularnie bronić NSDAP i jej członków w sądach, równocześnie został osobistym radcą prawnym Adolfa Hitlera, doradzał przy sporządzaniu wystąpień, reagował na zakazy i procesy, uczestniczył w tworzeniu argumentacji prawnej, która miała usprawiedliwiać gwałtowną działalność partii, w 1930 roku został wybrany posłem do Reichstagu jako reprezentant NSDAP, łączył mandat poselski z pracą prawniczą na rzecz ruchu, zyskując coraz wyższą pozycję w partyjnej hierarchii.

Po przejęciu władzy przez Hitlera w 1933 roku Frank objął stanowisko ministra sprawiedliwości Bawarii, wkrótce został pełnomocnikiem do spraw koordynacji wymiaru sprawiedliwości w całej Rzeszy, a następnie ministrem Rzeszy bez teki, jednocześnie stanął na czele nowo powołanej Akademii Prawa Niemieckiego, której zadaniem było dostosowanie prawa do ideologii narodowego socjalizmu, pod jego kierunkiem promowano rasistowskie ustawy, ograniczano niezależność sędziów, zmieniano kodeksy tak, aby ułatwić prześladowanie przeciwników politycznych i mniejszości, Frank odgrywał kluczową rolę w podporządkowaniu niemieckiego wymiaru sprawiedliwości reżimowi nazistowskiemu.

Po agresji Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku Hitler powierzył mu funkcję generalnego gubernatora na okupowanych ziemiach polskich, tak zwane Generalne Gubernatorstwo, z siedzibą w Krakowie, Hans Frank sprawował tam praktycznie nieograniczoną władzę cywilną nad milionami Polaków i Żydów, nadzorował brutalną politykę okupacyjną, obejmującą terror wobec ludności cywilnej, masowe egzekucje, wysiedlenia, grabież majątku, tworzenie gett i deportacje Żydów do obozów zagłady, równocześnie prowadził politykę wyniszczania polskiej inteligencji i elit społecznych, między innymi w ramach akcji takich jak AB oraz przez zamykanie szkół wyższych i instytucji kultury.

W trakcie rządów w Generalnym Gubernatorstwie Frank budował w Krakowie własny dwór polityczny, mieszkał na Wawelu, otaczał się luksusem i podejmował decyzje w oderwaniu od codziennej nędzy okupowanego kraju, w samych niemieckich kręgach partyjnych narastały wobec niego zarzuty korupcji, nadużywania stanowiska do celów prywatnych i nadmiernej ambicji, mimo to utrzymał się na stanowisku do początku 1945 roku, kiedy wobec zbliżającej się Armii Czerwonej uciekł z Krakowa, próbując ratować się przed nadciągającą klęską.

Pod koniec wojny Frank został zatrzymany przez wojska amerykańskie w maju 1945 roku, przewieziono go do Norymbergi i postawiono przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym jako jednego z głównych oskarżonych, zarzucono mu zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne, związane z jego rolą jako generalnego gubernatora, ważnym materiałem dowodowym w procesie był jego własny dziennik, prowadzony dzień po dniu przez cały okres okupacji, obejmujący kilkadziesiąt tomów notatek, zapisów przemówień, relacji z rozmów z Hitlerem i innymi przywódcami, a także osobistych komentarzy, które potwierdzały jego znajomość polityki eksterminacji i akceptację podejmowanych działań.

Trybunał uznał Hansa Franka za winnego zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych, skazał go na karę śmierci przez powieszenie, wyrok wykonano 16 października 1946 roku w więzieniu w Norymberdze, według relacji świadków jego ostatnie słowa brzmiały Chryste przebacz, po egzekucji ciało skremowano, a prochy rozsypano w nieujawnionym miejscu, aby uniemożliwić powstanie grobu mogącego stać się miejscem kultu dla dawnych zwolenników nazizmu, w historiografii pozostał jako jeden z głównych odpowiedzialnych za terror i zbrodnie na okupowanych ziemiach polskich.

Zdjęcie:
Bundesarchiv, CC BY-SA 3.0