W realizacji hitlerowskich planów eksterminacji narodów brali również aktywny udział lekarze niemieccy stojący na czele centralnych instytucji medycznych SS i Wehrmachtu, wraz z podległym im personelem lekarskim niższych szczebli. Szczególna rola przypadła w tym względzie lekarzom SS pełniącym służbę w obozach koncentracyjnych, m.in. w KL Auschwitz. Przeprowadzali w nich zbrodnicze eksperymenty medyczne na więźniach oraz wypełniali inne sprzeczne z zawodem lekarskim czynności. Wspierając swą działalnością realizowany w obozie program eksterminacji przeszli do historii jako lekarze zbrodniarze. W dziale tym chcę przedstawić opisy niektórych lekarzy SS, którzy przeprowadzali w KL Auschwitz eksperymenty pseudomedyczne.
Prof. dr Carl Clauberg
W obozie przeprowadzał eksperymenty sterylizacyjne. Do jego dyspozycji oddano część bloku 10 w obozie macierzystym. W znajdujących się na piętrze tego bloku dwóch salach przebywało kilkaset Żydówek z różnych państw. Opracowana przez Clauberga bezoperacyjna metoda sterylizacji masowej polegała na wprowadzaniu do kobiecych narządów rodnych specjalnie w tym celu spreparowanego drażniącego środka chemicznego, wywołującego ich ostry stan zapalny. Po kilku tygodniach następowało zrośnięcie jajowodów, a tym samym ich niedrożność. Część Żydówek na skutek eksperymentów Clauberga zmarła, część uśmiercono celem przeprowadzenia sekcji zwłok. W czerwcu 1943 r. Clauberg pisał do Himmlera:
Obmyślona przeze mnie metoda bezoperacyjnego przeprowadzania sterylizacji kobiet jest już prawie całkowicie opracowana [...]. Jeśli chodzi o pytanie skierowane do mnie przez pana Reichsführera, w jakim czasie będzie możliwe wysterylizowanie w ten sposób 1000 kobiet, to dzisiaj mogę na nie udzielić, zgodnie z przewidywaniem następującej odpowiedzi: gdy badania prowadzone przeze mnie będą dawały dalej takie wyniki, jak dotychczas, a nie ma żadnych podstaw do przyjęcia by tak nie było, to w niedługim czasie będę mógł zameldować, że jeden wprawiony lekarz w odpowiednio urządzonej placówce i przy pomocy 10 osób personelu pomocniczego będzie mógł najprawdopodobniej przeprowadzić w ciągu jednego dnia sterylizację kilkuset, a nawet 1000 kobiet.
Dr Horst Schumann
Schumann, podobnie jak Clauberg, dążył do wyszukania najbardziej dogodnego sposobu masowej sterylizacji, która umożliwiłaby Trzeciej Rzeszy biologiczne wyniszczenie podbitych narodów "metodą naukową", poprzez pozbawienie ludzi zdolności rozrodczych. W jednym z baraków KL Birkenau oddano do dyspozycji Schumanna stację ?sterylizacji rentgenowskiej?. Co pewien czas doprowadzano kilkudziesięcioosobowe grupy żydowskich więźniów i więźniarek, których poddawano następnie eksperymentom sterylizacyjnym przez naświetlanie promieniami Roentgena jąder u mężczyzn i jajników u kobiet. W poszukiwaniu optymalnej dawki napromieniowania dla osiągnięcia pełnej bezpłodności, Schumann stosował różne dawki w zmienionych odstępach czasu. W następstwie naświetlań występowały na ciałach ofiar, przede wszystkim w okolicy podbrzusza i pachwin oraz na pośladkach ciężkie rany oparzeniowe, a na skórze - popromienne zapalenia oraz trudno gojące się zmiany ropne. W przypadku powikłań dochodziło do licznych zejść śmiertelnych. Wynik eksperymentów sterylizacyjnych za pomocą naświetlań promieniami Roentgena okazał się niezadowalający. W pracy "O oddziaływaniu promieni Roentgena na ludzkie gruczoły rodne" (napisanej w oparciu o przeprowadzane w KL Auschwitz eksperymenty i przesłanej Himmlerowi w kwietniu 1944 roku) Schumann opowiedział się za operacyjną metodą kastracji, jako pewniejszą i szybszą.
Dr Mengele
Dr medycyny i filozofii Josef Mengele, w ścisłej współpracy z Instytutem Cesarza Wilhelma do spraw Antropologii, Nauki o Dziedziczeniu i Eugeniki, prowadził badania nad zagadnieniem bliźniactwa, oraz fizjologią i patologią skarlenia. Interesował się też osobami o różnym zabarwieniu tęczówki oka oraz przyczynami i metodami leczenia raka wodnego (zgorzeli policzka), niemal nieznanej dotąd w Europie choroby, nękającej w obozie Cyganów. Swoje doświadczenia rozpoczął na dzieciach cygańskich. Jedna z jego pracowni mieściła się w tzw. cygańskim obozie familijnym. Z polecenia Mengelego wybrane dzieci cygańskie chore na raka wodnego były uśmiercane, w celu przeprowadzenia badań histopatologicznych. Wykonywano przy tym preparaty poszczególnych organów, a nawet konserwowano w słojach całe głowy dzieci i wysyłano m.in. do Akademii Medycznej w Grazu (Austria). Bliźnięta, karły i osoby o niecodziennych cechach fizycznych (z wadami rozwojowymi przejawiającymi się w karłowatości lub dziedzicznym kalectwie) zaczął również wybierać z transportów żydowskich przywożonych do obozu w Brzezince na zagładę, z obozu familijnego Żydów z Theresienstadt i z odcinka BIII tzw. "Meksyku".
W pierwszej fazie eksperymentów Mengele poddawał znajdujące się w jego dyspozycji pary bliźniacze oraz ludzi z wrodzonymi anomaliami specjalistycznym badaniom lekarskim, możliwym do przeprowadzenia na żywym organizmie. Trwające godzinami badania, zazwyczaj bolesne i wyczerpujące, były ciężkim przeżyciem dla wystraszonych i głodnych dzieci, z których rekrutowała się większość par bliźniaczych. Bliźnięta i osoby kalekie były fotografowane, z ich szczęk i zębów sporządzano odlewy gipsowe, zabezpieczano odciski palców rąk i nóg. Z chwilą zakończenia badań na poszczególnych parach bliźniaczych i karłach zabijano ich na polecenie Mengelego zastrzykami fenolu celem przystąpienia do kolejnego etapu eksperymentów, jakim miała być analiza porównawcza organów wewnętrznych, przeprowadzana na podstawie sekcji zwłok. Interesujące z "naukowego" punktu widzenia preparaty anatomiczne konserwowano i wysyłano do Instytutu w Berlinie-Dahlem celem dokładniejszego zbadania.
Dr Johann Paul Kremer
Z uśmiercaniem więźniów związane były również badania nad zmianami powstałymi w organizmie ludzkim na skutek głodu, szczególnie nad zanikiem brunatnym wątroby (braune Atrophie). Prowadził je w KL Auschwitz profesor anatomii Uniwersytetu w Münster, wykładowca anatomii i nauki o ludzkiej dziedziczności, dr filozofii i medycyny, SS-Obersturmführer Johann Paul Kremer. W ambulatorium bloku 28 w obozie macierzystym dokonywał przeglądu więźniów ubiegających się o przyjęcie do szpitala. Było wśród nich wielu więźniów skrajnie wyniszczonych. tzw. muzułmanów - wyżywienie, znajdujących się w końcowym stadium zagłodzenia, których w większości przeznaczał na śmierć przez zastrzyk fenolu. Kremer wybierał tych więźniów, których uznał za odpowiedni materiał doświadczalny. Bezpośrednio przed ich uśmierceniem, w momencie gdy leżeli na stole sekcyjnym, wypytywał skazanych na śmierć więźniów o istotne dla siebie szczegóły, np. o wagę ciała przed aresztowaniem, czy zażywane ostatnio leki. We wskazanych przypadkach więźniów tych fotografowano. Z ciepłych jeszcze zwłok pobierano i zabezpieczano do jego dyspozycji wycinki z wątroby, śledziony i trzustki.
Lekarze SS Friedrich Entress, Helmuth Vetter, Eduard Wirths
W latach 1941-1944 obozowi lekarze SS Friedrich Entress, Helmuth Vetter, Eduard Wirths wypróbowywali na więźniach KL Auschwitz tolerancję i skuteczność nowych preparatów i leków oznaczonych m.in. kryptonimami: B-1012, B-1O34,. B-1O36, 3582, P-111, a także występujących np. pod nazwą rutenolu i peristonu, nie wprowadzonych jeszcze do użytku. Działali na zlecenie koncernu IG Farbenindustrie, głównie wchodzącej w skład tego koncernu firmy Bayer. Wymienione preparaty podawano więźniom cierpiącym na choroby zakaźne przy czym w wielu przypadkach zakażano ich tymi chorobami.
Prof. dr August Hirt
W 1942 roku SS-Hauptsturmführer prof. dr August Hirt, dyrektor zakładu anatomii Uniwersytetu Rzeszy w Strassburgu, przystępując do tworzenia zbioru szkieletów żydowskich (pod auspicjami fundacji Ahnenerbe), uzyskał u Himmlera zezwolenie na dokonanie w tym celu wyboru w KL Auschwitz potrzebnej mu liczby więźniów. Wyboru 115 osób (79 Żydów, 2 Polaków, 4 Azjatów, zapewne jeńców radzieckich i 30 Żydówek) oraz ich "wstępnego opracowania" polegającego na przeprowadzeniu pomiarów antropometrycznych i zebraniu danych osobistych dokonał jego współpracownik, SS-Hauptsturmführer dr Bruno Beger, przybyły do KL Auschwitz w pierwszej połowie 1943 roku. "Pracę" ukończył 15 czerwca 1943 roku. Część spośród wybranych przez Begera więźniów po odbyciu kwarantanny, w lipcu i z początkiem sierpnia, skierowano do obozu koncentracyjnego Natzweiler-Struthof, gdzie zostali uśmierceni w komorze gazowej. Zwłoki ofiar przekazano do dyspozycji Hirta jako materiał do wspomnianego zbioru szkieletów, który m.in. umożliwić miał studia antropologiczne, wykazujące wyższość rasy nordyckiej.
(źródło Muzeum Auschwitz)
Galerie powiązane z tym artykułem: