Wstęp Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku, było jednym z najbardziej dramatycznych i bohaterskich zrywów w historii Polski. Przez 63 dni mieszkańcy Warszawy toczyli nierówną walkę z okupantem niemieckim. Choć pamięć o bohaterstwie powstańców jest w Polsce żywa, warto również przyjrzeć się postaciom stojącym po stronie oprawców – dowódcom odpowiedzialnym za niewyobrażalne zbrodnie popełnione na ludności cywilnej. Byli to ludzie pozbawieni jakichkolwiek hamulców moralnych, którzy z zimną krwią realizowali rozkazy eksterminacji stolicy.

Heinz Reinefarth- urodzony (co ciekawe) w Gnieźnie na początku XX wieku. Jego „kariera” rozpoczęła się od kampanii wrześniowej, a następnie kampanii francuskiej. Po jej zakończeniu przeniósł się z Wehrmachtu do SS. Brał udział w działaniach na wschodzie, gdzie w 1941 roku został awansowany do rangi SS-Brigadeführera. Terroryzował Kraj Warty na polecenie Artura Greisera, gauleitera okręgu. Podczas Powstania Warszawskiego kierował działaniami swoich jednostek na Woli. To on jest odpowiedzialny za wymordowanie prawdopodobnie około 100 tysięcy mieszkańców tej dzielnicy. Jego dalsza droga naznaczona była śmiercią, prowadząc przez Stare Miasto.

Dla Reinefartha liczyła się tylko jedno- żądza zabijania. Nie oszczędzano chorych, rannych, dzieci ani starców. Oddział Reinefartha nie odpuszczał nawet rannym niemieckim żołnierzom, którzy dostali się do niewoli Armii Krajowej. W jednym z raportów przyznawał, że „zabrakło nam nabojów do rozstrzeliwania, poradziliśmy sobie podpalając lub wieszając podludzi”. Za swoją „wierną służbę” otrzymał stopień generalski w SS oraz najwyższe niemieckie odznaczenia. Zmarł w RFN w latach 70., nigdy nie ponosząc odpowiedzialności.

Oskar Dirlewanger- kolejną postać budzącą przerażenie. Urodzony pod koniec XIX wieku, przed wybuchem Powstania Warszawskiego zajmował się „oczyszczaniem” Białorusi i Ukrainy z partyzantów, Żydów oraz Polaków. Utworzył specjalny oddział- Dywizję Grenadierów SS- złożoną z kłusowników, morderców i więźniów. Mimo protestów w SS jego jednostka została wcielona do walk. Wszędzie, gdzie się pojawiał, dochodziło do aktów brutalności i gwałtów. Za swoje działania został nawet odznaczony, a Hans Frank wydał na jego cześć oficjalny obiad. Zmarł lub został zamordowany w 1945 roku.

Erich von dem Bach-Zelewski- urodzony prawdopodobnie w Lęborku. W chwili wybuchu Powstania został mianowany dowódcą sił SS tłumiących powstanie. To on wydawał rozkazy Reinefarthowi i Dirlewangerowi. Pod koniec walk zaczął łagodzić rozkazy Hitlera dotyczące mordowania cywilów. Jako jeden z nielicznych przyznał się do części zbrodni. Pomocny w jego skazaniu był dziennik prowadzony podczas powstania. Zmarł w więzieniu w 1972 roku.

Bronisław Kamiński- pół Polak, pół Rosjanin, który przeszedł na stronę niemiecką. Nazywany „katem warszawskiej Ochoty”, odpowiedzialny za ponad 700 morderstw. Zginął z rąk Niemców w 1944 roku, prawdopodobnie na rozkaz Himmlera. Według niektórych źródeł wyrok wykonał osobiście Erich von dem Bach-Zelewski.

Postaci te są symbolem absolutnego zła i dehumanizacji, jaka towarzyszyła niemieckiej okupacji. Ich czyny pozostają jednym z najczarniejszych rozdziałów II wojny światowej. Choć nie wszyscy zostali sprawiedliwie osądzeni, pamięć o ich ofiarach pozostaje żywa. Analizując ich działania, dostrzegamy, jak ważne jest pielęgnowanie pamięci historycznej i stanowczy sprzeciw wobec każdej formy nienawiści.